تبادل
لینک هوشمند
از آنجائی که اکثر هنرجویان و نو آموزان در شروع یادگیری پیانو اطلاعات کمی در مورد نحوه تمرین و یا روشهای یاد گیری یک ساز دارند داشتن آگاهی کافی و همچنین دورنمایی کلی از مسیری که پیش رو دارند می تواند به آنها در هر چه بهتر پیمودن این راه کمک کند. در این صفحه سعی کرده ام تا حد امکان به این موضوع بپردازم .
به طور کل هنرجو برای یادگیری اصولی یک ساز نیازمند فراگیری مطالب زیر است :
۱- تئوری موسیقی
محور اصلی تئوری موسیقی، بحث در مورد ماهیت، اصول، قواعد و همچنین خواندن و نوشتن و اجرای موسیقی است. همه کسانی که به نوعی به فعالیت در زمینه موسیقی می پردازند نیازمند یادگیری تئوری موسیقی می باشند. بهرمندی از دانش تئوری موسیقی در کنار فعالیت های عملی می تواند پیشرفت یک هنرجو را تضمین کند.
خوشبختانه کتاب های مختلفی در زمینه تئوری موسیقی در کشورمان منتشر شده است که هنرجو می تواند به تنهایی یا زیر نظر مربی به یادگیری مفاهیم آن بپردازد. از میان کتاب های منتشر شده در ایران شخصا کتاب "تئوری بنیادی موسیقی" تالیف پرویز منصوری را می پسندم. این کتاب در عین سادگی و روان بودن تقریبأ به همه مباحث تئوری موسیقی پرداخته است و می تواند مرجعی مناسب برای علاقه مندان به موسیقی باشد.
۲ - سلفژ
کلمه سلفژ ممکن است برای بسیاری از هنرجویان مبتدی نا آشنا باشد. معنی این کلمه نت خوانی است. در این بخش هنرجو باید با مبانی نت خوانی به صورت تئوری و عملی آشنا شود.
برای خواندن و نوشتن موسیقی از خط مخصوص موسیقی يا خط نت استفاده می شود که همه هنرجویان برای فراگیری اصولی سازشان به آن نیاز دارند. خط موسيقي ابزار و الفبای آموزش در موسيقي است که مانند هر خط ديگري از نشانه ها و قواعد خاص خود بهره مي گيرد. از آنجا که يادگيري و تسلط بر این خط نیازمند تمرین فراوان و همچنین صرف زمان کافی است از این رو هنرجویان برای کسب موفقیت در سازشان باید از همان ابتدا یادگیری خط نت را در رأس كار خود قرار دهند.
سلفژ خود شامل دو بخش است:
الف ) سلفژ سازی و یا پارلات (Parlati )
هدف این بخش از سلفژ آشنایی هنرجو با نت های موسیقی (از بم ترین تا زیرترین در گستره صوتی- موسیقایی)، درک ریتم و ریتم خوانی ، تقویت سرعت در چشم خوانی (Sight Reading ) و تسلط وی بر اجرای نت های مورد نظر است.
ب ) سلفژ آوازی و یا کانتات (Cantati )
بخش آوازی سلفژ تربیت گوش (Ear Training) هنرجو از نظر آوایی و درک صوت و نیز آموزش وی برای خواندن و سراییدن صحیح نت های موسیقی است.
از نظر اصول آموختن موسیقی سلفژ یکی از پایه ای ترین و تاثیرگذارترین بخش ها برای تربیت یک نوازنده و یا خواننده است. لذا عدم آشنایی هنرجو با این بخش موجب تضعیف پایه آموزش موسیقی در وی خواهد شد.
در اینجا برای یادگیری سلفژ و تئوری موسیقی وبسایت زیر را برای علاقه مندان آشنا به زبان انگلیسی معرفی می کنم:
همچنین برای تمرین سلفژ می توانید نرم افزار کم حجم و بسیار سودمند این وبسایت را که در قالب فایل Macromedia Flash می باشد از اینجا دانلود کنید.
۳- تمرینات تکنیکی
هدف از تمرینات تکنیکی رفع ضعفهای اجرایی هنرجو است. این ضعف ها در ساز پیانو می تواند کندی در اجرا، ضعف انگشتان به خصوص انگشتان دست چپ در اجرای سریع و روان قطعات، هماهنگ نبودن دو دست، ضعف در تشخیص و هماهنگی ضرب و ریتم و ... می باشد. به علاوه. بسته به سطح نوازندگی هنرجو تمرینات تکنیکی مناسبی وجود دارد که موجب آشنایی وی با تکنیک های نوازندگی پیانو خواهد شد. این تمرینات با صلاحدید مربی برای هنرجو در نظر گرفته خواهد شد.
۴-قطعه
قطعه یا آهنگ اثری از یک آهنگساز است که برای ساز و یا سازهای به خصوصی ساخته می شود. هدف نهایی آموزش و تربیت یک نوازنده، اجرای این بخش است. برای هنرجویی که به درجه نوازندگی رسیده است نوع قطعه می تواند مهم نباشد و در واقع این هنرجو می تواند بسته به سلیقه و روحیات خود قطعه مورد نظرش را خود انتخاب کند. اما برای هنرجویی که در مرحله آموختن است انتخاب قطعه باید مناسب با سطح نوازندگی او باشد.
از آنجاییکه معمولا آهنگسازان در تصنیف قطعات خود اهداف آموزشی خاصی را دنبال نمی کنند ممکن است آثار ساخته شده آنها مناسب آموزش به هنرجو نباشد. بنابراین موسیقیدانان و مولفین کتب آموزشی موسیقی، برای بهره بردن از این گونه قطعات معمولا آنها را تا جاییکه به محتوای قطعه لطمه وارد نشود ساده می کنند. به اینگونه قطعات، قطعات ساده شدهSimplified Pieces () گفته می شود. به عنوان مثال اجرای بخشی از سمفونی شماره 5 بتهوون توسط پیانو و برای یک هنرجو که در مرحله آموزش قرار دارد امکان پذیر نیست. چرا که این قطعه برای ارکستر بزرگ نوشته شده است و نه برای یک ساز به تنهایی. در اینجا علاوه بر ساده کردن، باید قطعه به گونه ای تغییر یابد که مناسب اجرا توسط پیانو گردد و در عین حال یاد آوری کننده سمفونی 5 برای شنونده باشد.
در هر جلسه آموزش، مربی قطعه مناسب با توان هنرجو را برای وی انتخاب کرده و در اختیار او قرار می دهد. گرچه درخواست هنرجو برای یادگیری آهنگ مورد علاقه اش نمی تواند از از سوی مربی مربوطه نادیده گرفته شود ولی با اینحال وی باید در نظر داشته باشد که در صورتی که قطعه درخواست شده در حد توانایی او نباشد، سعی در اجرای قطعه به هر طریق و نگرفتن نتیجه مناسب می تواند انگیزه یادگیری و اعتماد به نفس را در وی کاهش دهد و چه بسا وی را از ادامه یادگیری موسیقی منصرف نماید.
۵- متود آموزشی :
براي يادگيري و تسلط بر روي يك ساز، روشها و تمارين ويژه اي وجود دارد كه مخصوص آن ساز ساخته و تأليف مي شوند كه به اين تمرين ها متود (Method ) گفته مي شود. متودها همه مباحث و مفاهیم آموزشی را در قالب تمرینات ویژه و هدفدار به هنرجو آموزش می دهند. همچنین متودها دارای سطوح آموزشی متفاوتی هستند و بسته به سطح نوازندگی هنرجو متود های مختلفی تالیف می شود. متود های جامع و کامل تر معمولا به صورت دوره (Course) تالیف می شوند و هنرجو را از سطوح مبتدی و پایه ای به سطوح پیشرفته و بالاتر هدایت می کنند. در این نوع متود ها معمولا همه نیازهای آموزشی یک هنرجو از جمله نت خوانی و تکنیک هم لحاظ می شود.
متود هايي كه براي شروع آموزش پيانو تصنيف مي شوند بايد شامل تمام فاكتورهاي فوق باشند. يعني علاوه بر آموزش خط نت و مفاهيم آن، به تدريج پايه هنرجو را براي يادگيري و تسلط بر ساز تقويت كنند. از آنجا كه در بيشتر موارد آموزش موسيقي از سنين پايين تر آغاز مي شود، اين متود ها بايد طوري طراحي شوند كه بتواند با هنرجو ارتباط برقرار كند. به كار بردن قطعات آشنا براي گوش كودك در كنار تمرينات تكنيكي، استفاده از شكل ها و تصاوير مناسب (در صورت امكان رنگي) و چاپ تميز و درشت خط نت از ويژگي هاي يك متود خوب براي شروع است.
از آنجایی که روند آموختن ساز به خصوص ساز پیانو که از گستردگی آموزشی بالاتری برخوردار است ممکن است موجب خستگی هنرجو شود، مولفین اینگونه متود ها سعی می کنند برای حفظ زيبايي و جذابيت کار به نوعی تمرینات آموزشی را با قطعات آشنا با گوش هنرجو تلفیق کنند به گونه ای که هم لطمه ای به قطعه اصلی وارد نشود و هم اهداف آموزشی متود تحقق یابد. معمولا متودهايي كه در قالب آهنگ هستند بيشتر مورد توجه هنرجويان به خصوص كودكان قرار مي گيرند. علاوه بر اين، همزمان با افزايش سطح نوازندگي هنرجو، قطعاتي در قالب آهنگ و متناسب با سطح توان هنرجو از سوي مربي مربوطه اش انتخاب شده و در اختيار او قرار مي گيرد تا هنرجو برای ادامه مسیر انگیزه لازم را کسب کند . اين كار علاوه بر افزايش علاقه و ذوق در هنرجو زمينه آشنايي او با آهنگسازان و سبكهاي مختلف هنري را نيز مهيا خواهد كرد.
پيشرفت يك هنرجو تا حدود زيادي به ميزان تمرين و همچنين روشي كه براي تمرين بر مي گزيند وابسته است. پس از انتخاب و پيشنهاد يك متود و یا قطعه مناسب توسط مربي، مطالب درس داده شده در هر جلسه آموزش بايد توسط هنرجو مرتبا تمرين و تكرار شوند. براي پيشرفت مطلوب زياد تمرين كردن به تنهايي كافي نيست بلكه چگونه تمرين كردن بسيار مهم تر است.
براي يك تمرين مؤثر به چه چيزهايي بايد توجه داشت؟
تمرينات پيوسته و منظم باشند
بهترين و مؤثرترين روش تمرين، تمرين روزانه است. به اين ترتيب كه هنرجو بايد برنامه ای مشخص و منظم براي تمرين روزانه و براي مدت معيني از روز براي خود در نظر بگيرد. شروع تمرين کمی قبل از تحويل تكاليف و فاصله زماني زياد بين هر دو جلسه تمرين به شدت از كارايي تمرينات خواهد كاست. زمان متوسط تمرين روزانه بين 30 دقیقه تا 2 ساعت در روز است كه البته اين زمان بسته به فعاليت و علاقه هنر جو ممكن است متفاوت باشد.
زمان شروع تمرين بايد مناسب باشد
وضعيت جسمي و روحي هنرجو در هنگام تمرين بسيار اهميت دارد. افراد مختلف داراي فعاليت هاي بيولوژيكي متفاوتي هستند و زمان اوج فعاليت روزانه در افراد مختلف متفاوت است. به طور معمول، بهترين زمان براي تمرين موسيقي، عصر هر روز مي باشد.
مكان تمرين و موقعيت ساز مناسب باشد
مكان قرار گيري ساز بايد به گونه اي باشد كه هنرجو احساس راحتي كند. محل تمرين بايد ساكت باشد تا هنرجو بتواند تمركز بهتري داشته باشد همچنين براي تمرين بايد از نور كافي و مناسب بهره برد. براي كيبورد و ارگ حتما بايد از پايه مخصوص ساز استفاده شده و ارتفاع پايه متناسب با قد هنرجو باشد براي تنظيم پايه بايد دقت داشت كه ساعد هنرجو به هنگام نواختن تقريبا در امتداد افق باشد. همچنين بايد از يك صندلي ثابت و راحت، با ارتفاع مناسب و بدون تكيه گاه براي دست استفاده شود.
نظرات شما عزیزان:
